Het huidige Nederland telt inwoners met diverse sociaaleconomische, culturele en religieuze achtergronden. Die diversiteit kent een lange geschiedenis en brengt soms problemen met zich mee, maar kenmerkt zich ook door hoopgevende ontwikkelingen en perspectieven.

De veranderende samenleving leidt er toe dat zorgprofessionals in de eerste lijn in toenemende mate te maken krijgen met patiënten en hun naasten, die een andere culturele en religieuze achtergrond hebben dan zijzelf. Dat betekent in de praktijk dat zij kennis maken met voor hen onbekende opvattingen over ziekten en beperkingen, manieren om hulp te zoeken en visies op leven en dood. Tevens kunnen opvoedings- en levensstijlen en daarbij passende opvattingen over het dagelijks functioneren van patiënten anders zijn dan zorgverleners gewend zijn. In deze workshop staat de vraag centraal hoe zorgprofessionals hier passend op kunnen reageren en op welke wijze zij hierover met patiënten en hun familie kunnen communiceren.

Naast aandacht voor de situatie van migranten en hun nazaten die al langer in Nederland leven zal er ook worden ingegaan op de positie van recente vluchtelingen.

Leerdoelen

• verkrijgen van inzicht in hetgeen cultuursensitieve benadering in de praktijk inhoudt
• verkrijgen van inzicht in de leefwereld van patiënten met een andere culturele en religieuze achtergrond en de invloed daarvan op ziekteopvattingen en hulpzoekgedrag
• verkrijgen van inzicht in de eigen cultuur en de betekenis daarvan voor het contact met cultureel anderen
• aanleren van vaardigheden om voorgaande inzichten toe te passen in de eigen werksituatie
• verkrijgen van kennis over diverse voor de zorg relevante culturele en levensbeschouwelijke thema’s

Inhoud
Het doel van de bijeenkomst is tweeledig. Ten eerste zal met de deelnemers worden besproken welke invloed cultuur heeft op hun werk. Ten tweede worden praktische tips gegeven hoe zij daar in de praktijk mee om kunnen gaan. In dit verband wordt het Culturele Interview geïntroduceerd. Dit is een methodiek om het gesprek tussen zorgverleners en patiënten met een andere culturele achtergrond te stimuleren. Daarmee leert de zorgverlener de voorliggende problemen te begrijpen vanuit de belevingswereld van de patiënt. Hoewel het oorspronkelijk in de GGZ is ontwikkeld en ingezet, wordt het Culturele Interview inmiddels ook succesvol in andere zorgsectoren als de huisartsenzorg en de jeugdzorg gebruikt. Voor professionals in de eerste lijn is het Culturele Interview te meer interessant, omdat daarmee extra aandacht kan worden besteed aan de manier waarop patiënten en hun naasten het dagelijks functioneren beleven.

Onderwerpen die aan de orde komen zijn:

• migratie en de sociale en psychische gevolgen daarvan
• invloed van cultuur en religie op de gezondheidszorg
• diverse ziekteopvattingen en manieren van hulp zoeken
• uiteenlopende opvattingen over de verhouding tussen lichaam en geest (met aandacht voor somatisering en externalisering)
• visies op lichamelijke, verstandelijke en psychische beperkingen
• positie van migrantenouderen
• identiteitsvorming bij migrantenjongeren

Docent: Dhr. Cor Hoffer, antropoloog