We beginnen de eerste dag met het mensbeeld volgens Levinas. Tegelijk worden met dat mensbeeld de voorwaarden van verantwoordelijk handelen geschetst, te weten: menselijk genieten, kwetsbaarheid, appèl en denken.

Vervolgens wordt uitvoerig toegelicht, met alledaagse voorbeelden, wat ‘appèl’ betekent. Daarmee wordt, op grond van de ervaring, duidelijk gemaakt dat een mens ten diepste een ethische gevoeligheid voor anderen is.
Dit ‘appèl’ van de (hulp vragende) ander zal het eerste en laatste houvast voor mijn helpen blijken te zijn. Die ander staat als het ware ‘boven de wet’, zodat eenieder, zonder absoluut te kunnen terugvallen op wat voor regels of normen dan ook, in elke ethische situatie zelf moet beslissen hoe te handelen. Kookboekhulpverlening is dus uit den boze.

Op de tweede dag wordt een analyse van de dagelijkse praktijk gegeven: geschetst wordt de weg naar het best mogelijke helpen, met daarbij alle complicaties en moeilijkheden.

Achtereenvolgens komen aan de orde:

• Het probleem van de derden (meerdere anderen) met als gevolg dat ultieme rechtvaardigheid onmogelijk wordt
• De moeilijkheid van beslissen en de blijvende onzekerheid over de uiteindelijke juistheid van de beslissingen: die hebben nooit meer dan een relatieve geldigheid
• De noodzaak en tegelijk de ontoereikendheid van regels en protocollen – hetgeen betekent dat alle helpen human based dient te zijn.

We eindigen de cursus met een samenvatting van al het gestelde in een eenvoudig en praktisch schema, dat u toerust tot het best mogelijke, ofwel minst slechte helpen.

Bij de uitleg wordt gebruik gemaakt van een of meerdere verhelderende casussen. Daarnaast worden de betogen verfraaid met mooie citaten uit de romanliteratuur en opgesmukt met PowerPoint. Terwijl ondertussen de moeilijke filosoof Levinas in gewone mensentaal wordt verwoord. Gezien het onderwerp is zo sprake van een filosofie met ‘kaswaarde’ waarbij het horen ervan tegelijk genieten zal zijn.

EMMANUEL LEVINAS
Over verantwoordelijkheid en de weg naar het best mogelijke helpen

Levinas, de diepzinnigste en gevoeligste denker van de 20ste eeuw, heeft de menselijke ervaring tot grondslag van zijn filosofie gemaakt. Vanuit die ervaring beschrijft hij dat ik in intermenselijke relaties een spontane oriëntatie op de ander ervaar; een oriëntatie die op een verantwoordelijkheid voor het welzijn van de ander wijst. Wat Levinas appèl noemt. Die ‘appèlgevoeligheid’ vormt vervolgens het uitgangspunt voor de weg naar het best mogelijke helpen, een weg die tijdens deze tweedaagse geschetst gaat worden.

Ideeën worden pas van waarde als ze ophouden ideeën te zijn
Jean Wahl

Het werk is in zekere zin altijd een mislukte daad
Emmanuel Levinas