|
|
|
Astma is een chronische longaandoening die gekenmerkt wordt door aanvalsgewijs optredende luchtwegobstructie vanwege een verhoogde gevoeligheid van de luchtwegen voor allergische (IgE-gemedieerde) prikkels (huisstofmijt, huisdieren, pollen, beroepsgebonden allergenen) en niet-allergische prikkels (inspanning, rook, stof, mist, virale infecties). Dit noemen we ook wel bronchiale hyperreactiviteit. Het pathologische substraat van astma wordt gekenmerkt door inflammatie (ontsteking) van de luchtwegen.
De prevalentie van astma is in West-Europa de laatste dertig jaar fors toegenomen. In Nederland bedraagt de prevalentie bij volwassenen circa 30 per 1000 personen. Dat komt neer op ten minste 500.000 personen. Van alle astmapatiënten heeft 5-10% een ernstige vorm, waarbij ondanks een hoge dosering astmamedicatie persisterende astmaklachten, recidiverende exacerbaties en luchtwegobstructie aanwezig zijn. Het is van belang om deze patiënten vroegtijdig te herkennen en te behandelen.
Astma is een heterogene ziekte c.q. de ene patiënt met astma is de andere niet. Allergisch astma is de meest bekende vorm van astma. Deze vorm komt vaak samen voor met allergische rhinitis. Daarnaast kan men een onderscheid maken tussen early (op kinderleeftijd) en late-onset astma en bestaan er inspanningsastma of aspirinegeïnduceerd astma. Tegenwoordig is er vooral veel aandacht voor het type inflammatie (ontsteking), waarbij een onderscheid in eosinofiel of niet eosinofiel astma mogelijk is.
Indien de onderste luchtwegen inadequaat worden behandeld met anti-inflammatoire medicatie zijn bij sommige patiënten structurele longafwijkingen te meten, waardoor de luchtwegvernauwing gedeeltelijk irreversibel kan worden (deze irreversibele veranderingen zijn bij een optimale behandeling overigens niet altijd te voorkomen). Het is van belang in deze situatie de astmatische basis van dit verlies te herkennen en een onderscheid te maken met COPD dat in het merendeel van de gevallen aan roken is gerelateerd. Dit onderscheid is niet altijd goed mogelijk. Bovendien kan er sprake zijn van een combinatie van astma en COPD – in dat geval spreekt men van ACOS: Astma COPD Overlap Syndroom.
In de NHG-Standaard 2015 wordt de nadruk gelegd op het bevestigen van de diagnose astma. Deze wordt gesteld op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek en wordt ondersteund door spirometrie. Bij patiënten met periodiek hoesten zonder dyspneu of expiratoir piepen is het aantonen van reversibiliteit met spirometrie obligaat. Bij de behandeling van astma ligt de laatste jaren de nadruk steeds meer op het streven naar controle (therapietrouw en inhalatietechniek, en het vermijden van uitlokkende factoren). Helaas blijkt in de praktijk dat deze controle bij een groot deel van de astmapatiënten onvoldoende wordt bereikt.
In deze nascholing wordt aandacht besteed aan de diagnostiek en behandeling van astma en wordt ingegaan op het nut van astmacontroles.
Na het doorlopen van deze cursus bent u op de hoogte van:
