Polymyalgia rheumatica (PMR) en arteriitis temporalis (AT) zijn twee overlappende klinische syndromen die vaak voorkomen bij ouderen en de kwaliteit van leven en autonomie van oudere mensen ernstig aantasten (bijvoorbeeld door chronische pijn, verminderde mobiliteit, blindheid). Tussen de 5-15% van de patiënten met PMR ontwikkelt AT en 40-50% van de patiënten met AT toont ook symptomen van PMR.

Hoewel leeftijd van aanvang en bepaalde klinische manifestaties van beide aandoeningen overeenkomen, is de relatie tussen AT en PMR niet duidelijk. Over de oorzaken zijn er verschillende hypothesen: genetische aanleg, milieu, virus, monocytenactivering. Het laatste helpt bij het bepalen van de productie van cytokines, die aanwijzingen zijn voor PMR en AT. PMR en AT zijn moeilijke klinische diagnoses, ook omdat op grond van de kenmerkende symptomen diverse andere ziektes als mogelijkheid in aanmerking komen.

Voor de behandeling van zowel PMR als AT zijn glucocorticoïden middelen van eerste keuze. De behandeling is langdurig en geeft vaak (ernstige) bijwerkingen. Recidieven treden op als de dosis te snel wordt verlaagd of te snel wordt gestaakt. AT kan gepaard gaan met visusklachten die voorbijgaand of blijvend (blindheid) kunnen zijn. Patiënten met PMR hebben bij een juiste behandeling een goede prognose. Vroegtijdig opsporen, behandelen en systematisch monitoren van PMR en AT kunnen veel lijden voorkomen.

Deze cursus bestaat uit een module en een eindtoets.

Na het volgen van deze cursus:

• bent u op de hoogte van de pathofysiologie van deze ziektes.
• heeft u meer inzicht in de symptomen, epidemiologie en diagnostiek van PMR en AT
• weet u welke middelen bij de behandeling van PMR en AT worden ingezet, voor hoe lang en met welke mogelijke consequenties.
• kunt u door kennis van de klachten een inschatting maken van de praktische problemen en een behandelplan op maat vaststellen.
• kunt u patiënten/naasten met PMR en AT correct voorlichten.

Inhoudsopgave

• Introductiecasus
• Inleiding en korte geschiedenis
• Epidemiologie
• Pathofysiologie en risicofactoren
• Diagnose en screening
• Klinische presentatie, aanvullend onderzoek, diagnosecriteria
• Differentiaaldiagnose
• Complicaties en screenen op vasculitis van de grote vaten
• Behandeling: medicamenteus, niet-medicamenteus
• Preventie van bijwerkingen en complicaties van langdurig gebruik van glucocorticoïden
• Monitoren
• Wanneer verwijzen of advies vragen?
• Prognose, beloop
• Patiëntenvoorlichting en -advies
• Conclusie
• Terug naar de introductiecasus
• Literatuur
• Eindtoets